تبادل
لینک هوشمند
همواره با تغییرات جوی و دگرگونی فصول شاهد ایجاد تغییرات فیزیکی در ساز و در نتیجه ایجاد صدادهی متفاوت و در پاره ای موارد اشکالات جبران ناپذیری هستیم. از این رو شرایط نگهداری سازهای متفاوت در فصول مختلف سال دارای اهمیت بسیاری می باشد. با آغاز فصل بهار در رویکردی آموزشی پس از بررسی تغییرات جوی و مناطق مختلف اقلیمی کشورمان به روش های نگهداری مطلوب ساز خصوصا ساز مورد بحث ما یعنی تار اشاره نمودیم. با آغاز فصل گرما و تابستان نیز برآن شدیم تا برای عزیزان علاقه مند به موسیقی نحوه صحیح نگهداری ساز تار را در این فصل و همچنین خطرات و آسیب های احتمالی موجود درین میان را شرح دهیم.
چندی این مقاله به تاخییر افتاد تا اینکه چندی پیش هنگام بررسی ساز یکی از شاگردان این مجموعه به نقص فنی برخوردیم که با بررسی بیشتر معلوم شد در نتیجه عدم رعایت شرایط مطلوب که هربار نیز در ابتدای کلاس های آموزشی مان برای هنرجویان ذکر می کنیم دچارش شده است.این شد که اختصاص مطلب این هفته مان را به نکات مورد نیاز برای حفظ سلامت و کیفیت بهتر ساز تار ضروری دانستیم مطلبی که در ابتدای امر شاید چندان مهم نیاید اما در طی سالیان بسیار آموزش ام به کرات شاهد خسارات بسیار زیاد سازهایی شدم که با بی توجهی صاحبانشان رفته رفته کارکرد خودرا تنها به شی ای تزینی تغییر داده اند.
شاید برای بسیاری از کسانی که در آغاز راه آموزش اند تابستان و آغاز افزایش دمای هوا نه تنها عاملی مضر برای ساز به حساب نمی آید بلکه با خشک تر شدن چوب و پوست به ایجاد صدایی بهتر و کهنه تر نیز کمک می نماید.بطور کلی به جز اقلیم های شمالی کشور در اکثر نقاط کشورمان در این فصل شاهد آب و هوایی گرم و خشک می باشیم. بارش های بسیار کم و افزایش طول روز و زاویه تابش خورشید در فصول گرم سال همه و همه منجر به کاهش رطوبت هوا و افزایش خشکی و حرارت می باشد. این امر به خودی خود عامل مساعدی نه تنها برای ساز تار بلکه برای اکثر سازهای ایرانی ست که در شرایط اقلیم شهری و خشک روزگاری نه چندان دور ساخته و بوجود آمده اند. اما نکته بسیار مهم استفاده از وسایل خنک کننده ایست که در راس ان ها کولرهای آبی اند که ذرات ریز آب را پس از برخورد با هوای ایجاد شده در اثر موتور کولر از طریق کانال های تعبیه شده به درون فضای مسکونی هدایت می کنند. این هوا به علت همان ماهیت آبی کولر ها دارای رطوبت بسیار زیاد و به همان نسبت بسیار مضر برای ساز ها و خصوصا ساز تار می باشد.
توصیه می شود به هیچ وجه سازتارن را در مجاورت مستقیم هوای کولر (دریچه ها) قرار ندهید.در صورت نیاز به استفاده از کولر در زمان استفاده از ان ساز خودرا در محفظه مخصوص و یا کاور و کیس نگهداری کنید. و در صورت ضرورت انجام تمرین در ساعات گرم روز و استفاده هم زمان از کولر از نشستن در مقابل جریان هوای خروجی از کانال کولر اجتناب نمایید و حتی المقدور در زیر این فضاها قرار گیرید.
اگرچه برخورد و نوازندگی مدوام در این مکان ها بسیار مضر می باشند اما در کوتاه مدت اشکالات محسوسی را برای سازتان به وجود نمی آورند. اما در صورت تداوم این شرایط جوی در مرحله اول با افت سریع پوست ساز مواجه می گردید. بافت پوست بدلیل ساختار سولی خود به تدریج با مرور زمان و خشک شدن درون هر سلول به صدادهی بهتر و مطلوب تری نزدیک می گردد که قرار گرفتن در معرض مداوم طوبت موجب پر شدن منافذ ریز و سلولی بافت پوست از آب می گردد که به سرعت پوست شل شده و در اصطلاح نوازندگان می افتد.درین حالت مضراب دارای صدایی گرفته و تودماغی و کم بعد شده....و در مرحله بعدی دسته که بدلیل ساختار ساز نقش بسیار مهمی در حفظ کیفیت صدایی ساز است دچار پیچ و تاب می گردد. تاب دسته ممکن است هم در جهت افقی به سمت داخل و هم به بیرون (چپ و راست)ایجاد شده باشد. این اشکال بیشتر در سازهایی که سازنده از چوب نارغوب و یا کاملا خشک نشده برای ساخت استفاده کرده باشد اتفاق می افتدو ..... رطوبت های محیطی در طولانی مدت نیر پس از ایجاد تغییرات اساسی در ساختار پوست و دسته و زنگ زدگی و افت کیفیت سیم ها در کاسه های بزرگ و کوچک تار نیز ایجاد خسارات متعددی می کند.
نظرات شما عزیزان:
